Fundusze europejskie, które trafiają do gmin, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców i wielu innych podmiotów m.in. poprzez programy regionalne, mają pomagać w realizacji różnorodnych przedsięwzięć. W tym tych związanych z ochroną środowiska oraz adaptacją się do zmian klimatu. Programy, zarówno te o charakterze ogólnokrajowym, jak i wojewódzkim (regionalnym) podzielone są na części, tzw. działania.. Przykładowo w programie „Fundusz Europejskie dla Opolskiego 2021-2027” działanie o numerze 2.3 zostało poświęcone zapobieganiu zagrożeniom związanym ze zmianą klimatu. Co to oznacza w praktyce? Jakiego rodzaju inwestycje można realizować przy unijnym wsparciu finansowym i kto może to robić?
Zanim przejdziemy do konkretów warto pochylić się nad celem wyznaczonym na poziomie Unii Europejskiej, a którego realizacji wszystkie dotowane działania powinny służyć. Cel ten brzmi następująco:
„Bardziej przyjazna dla środowiska, niskoemisyjna i przechodząca w kierunku gospodarki zeroemisyjnej oraz odporna Europa dzięki promowaniu czystej i sprawiedliwej transformacji energetycznej, zielonych i niebieskich inwestycji, gospodarki o obiegu zamkniętym, łagodzenia zmian klimatu i przystosowania się do nich, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem, oraz zrównoważonej mobilności miejskiej”.
Mając ten cel przed oczami, można przejść do tego, co zdaniem autorów programu regionalnego powinno służyć jego osiągnięciu. Są to następujące projekty, które wolno zgłaszać do dofinansowania:
Adaptacja terenów zurbanizowanych do zmian klimatu poprzez opracowanie planów adaptacji miast.
Projekty z zakresu retencjonowania wody, w tym małej retencji, retencji przydomowej wód opadowych zwłaszcza przy zastosowaniu rozwiązań opartych na naturalnych i półnaturalnych ekosystemach z udziałem zielono-niebieskiej infrastruktury.
Rozwój zielonej oraz zielono-niebieskiej infrastruktury w miastach.
Niezbędne działania w zakresie urządzeń wodnych i infrastruktury hydrotechnicznej służących zmniejszaniu skutków powodzi lub suszy (w szczególności zbiorniki suche, poldery przeciwpowodziowe, wały przeciwpowodziowe), jeśli naturalne mechanizmy ekosystemowe są niewystarczające, a podjęcie tych działań nie zwiększy zagrożenia w sytuacjach nadzwyczajnych.
Działania edukacyjne i informacyjne związane z klimatem i ochroną zasobów wodnych.
Zakup sprzętu do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków zjawisk katastrofalnych lub awarii chemiczno-ekologicznych, czy też sanitarno-epidemiologicznych.
Rozwój infrastruktury związanej z ochroną przeciwpożarową, w tym lasów, zwłaszcza związanej z magazynowaniem wody oraz systemami obserwacyjno-alarmowymi.
Jak wynika z powyższego wyliczenia, zakres i charakter dopuszczalnych projektów jest bardzo zróżnicowany. Podobnie jak lista podmiotów, które mają prawo przygotować wniosek o dofinansowanie i starać się o wsparcie finansowe. Przykładowo są to jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, lokalne grupy działania, spółki wodne, wspólnoty, spółdzielnie mieszkaniowe i TBS, parki narodowe oraz parki krajobrazowe.
Za realizację opisanego działania 2.3 odpowiadają bezpośrednio władze samorządowe województwa opolskiego, decydując m.in. o tym, kiedy ogłoszony jest nabór wniosków o dofinansowanie. Zarząd województwa może także zawęzić obszar, na którym projekty mogą być realizowane. Przykładem takiego działania jest konkurs, w którym wnioski o dofinansowanie można składać do 30 stycznia 2025r., ale mogą to robić podmioty wyłącznie z subregionu Kędzierzyńsko-Strzeleckiego. Na dofinansowanie najciekawszych projektów władze województwa opolskiego zarezerwowały blisko 4,5 mln zł.
Michał Kołtuniak, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Warszawski
Comments